پوکی استخوان یا استئوپروز چیست؟
پوکی استخوان یا استئوپروز میتواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده میشود.
علائم پوکی استخوان
- درد پشت و کمر، ناشی از یک مهره شکسته یا کج شده
- کاهش همیشگی و مداوم قد
- کمر خم شده
- شکستگی استخوان که خیلی راحتتر از حد انتظار، اتفاق افتاد
دلایل پوکی استخوان
- وجود استروژن کم در زنان
- وجود تستوسترون کم در مردان
- دیگر اختلالات هورمونی
- کمبود کلسیم
- کمبود ویتامین D
- شیوه زندگی کم تحرک
- شرایط تیروئیدی
- سیگار
- داروها
- شرایط پزشکی
- اختلال غذا خوردن، مانند بی‌اشتهایی عصبی
- نداشتن دوره‌های قاعدگی برای مدت زمان طولانی
- سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- افراط در نوشیدن الکل
- وزن کم بدن
- سیگار کشیدن
پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان
سه عامل برای حفظ سلامت استخوان ها بسیار مهم می باشند، این عوامل شامل دریافت میزان مناسب کلسیم، دریافت میزان مناسب ویتامین D و ورزش منظم هستند. روش های پیشگیری از این بیماری و رعایت این سه عامل مهم شامل:
- دریافت کلسیم کافی، از دریافت میزان کافی کلسیم اطمینان حاصل نمایید. بعضی از تحقیقات این میزان کافی را ۱۰۰۰ میلی گرم در روز برای افراد زیر ۵۰ سال و ۱۲۰۰ میلی گرم در روز برای افراد بالای ۵۰ سال می باشد. این کلسیم را می شود هم از طریق مکمل و هم از طریق بعضی از خوراکی ها تامین نمود. برای آشنایی با خوراکی های حاوی کلسیم مقاله غذاهای مفید برای سلامت استخوان را مطالعه نمایید.
- ویتامین D، از دریافت ویتامین D کافی اطمینان حاصل نمایید. بعضی از تحقیقات میزان کافی ویتامین D را ۴۰۰-۸۰۰ IU در روز برای افراد زیر ۵۰ سال و ۸۰۰-۱۰۰۰ IU برای افراد بالای ۵۰ سال می باشد.
- ورزش، یکی دیگر از راههای حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان، ورزش می باشد. ورزش هایی همچون پیاده روی، بالا رفتن از پله، آهسته دویدن، ورزش های راکتی و شنا مفید می باشند.
- مصرف سویا، چراکه سویا حاوی استروژن گیاهی که برای حفظ سلامت استخوان ها مفید است، می باشد.
- ترک مصرف الکل
- کاهش مصرف کافئین
- ترک مصرف سیگار
مصرف کلسیم و ویتامین دی
کلسیم نقش بسیار مهمی در تراکم و استحکام استخوان دارد و ویتامین دی برای جذب کلسیم از دستگاه گوارش و نظارت بر فعالیت آن در بدن مورد نیاز است.
مصرف حداقل یک گرم کلسیم و ۸۰۰ واحد بین المللی ویتامین دی در کسی که کورتون مصرف میکند ضروری است. بهتر است این مقادیر از طریق غذاهای سالم مانند لبنیات و ماهی به بدن برسد.
با این حال در صورت کافی نبودن میزان دریافتی از راه غذا باید کلسیم و ویتامین دی بصورت مکمل های غذایی به بیمار داده شود
درمان پوکی استخوان
هدف از روند‌های درمانی بری پوکی استخوان شامل موارد زیر می‌شوند:
کُند کردن روند پوکی استخوان یا پیشگیری از آن
حفظ تراکم سالم استخوانی
پیشگیری از شکستگی استخوان
کاهش درد و ناراحتی
به حداکثر رساندن توانایی فرد برای زندگی روزمره
افرادی که در معرض پوکی و شکستگی استخوان هستند می‌توانند با در پیش گرفتن سبک زندگی سالم و پیشگیری کننده، مصرف مکمل‌ها و دارو‌های لازم این هدف‌ها را تامین کنند.
دارو درمانی درپوکی استخوان
بیس فوسفنات‌ها: بیس فوسفنات‌ها دسته‌ای از داروها هستند که سرعت پوک شدن استخوان را کاهش می‌دهند و از ریسک شکستگی استخوان می‌کاهند.
استروژن‌های آگونیست یا آنتاگونیست: پزشکان به این داروها تعدیل کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن (SERMS) می‌گویند. رالوکسیفن یک نمونه از این داروهاست. این دسته از داروها می‌توانند ریسک شکستگی ستون فقرات در زنان یائسه را کاهش بدهند.
کلسی تونین: این دارو کمک میکند از شکستگی استخوان در زنان یائسه پیشگیری شده و بعد از شکستگی نیز، درد کنترل شود.
هورمون پاراتیروئید: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تائید کرده است که این هورمون برای درمان افرادی که مستعد شکستگی استخوان هستند موثر بوده و تشکیل استخوان را افزایش می‌دهد.
آنتی بادی‌های منوکلونال: این داروها پادتن‌هایی تک‌گونه هستند که برخی از افراد دچار پوکی استخوان بعد از یائسگی مصرف می‌کنند.
منابع غذایی کلسیم
محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
سبزیجات برگ سبز مانند کلم برگ و بروکلی
ماهی‌های نرم استخوان مانند سالمون و تُن
غلات غنی شده‌ی صبحانه
اگر مصرف کلسیم‌تان ناکافی باشد، می‌توانید از مکمل استفاده کنید.
ویتامین D غذایی نیز در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارد، زیرا به بدن در جذب کلسیم کمک میکند. منابع غذایی ویتامین D شامل غذاهای غنی شده، ماهی‌های آب شور و جگر می‌شوند. اما بخش عمده‌ی ویتامین D مورد نیاز شما از طریق غذا تامین نمی‌شود بلکه از راه قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین میشود؛ بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند در حد متعادل و به طور منظم خود را در معرض نور خورشید قرار دهید.
